Takım içerisinde yöneticilerin sergilediği davranışlardan yola çıkarak oluşturulan ve Sierra İK ve Yönetim Danışmanlığı tarafından eğitimleri uygulanan Belbin Takım Rolleri teorisi “Yönetici kimdir?” sorusunun yanıtını veriyor.
“Yönetici, yapılması gereken iş konusunda stratejik bir bakışa sahip olan ve bunu takım üyelerine doğru bir şekilde delege eden kişidir. Her ne kadar yönetim bir sürecin izlenmesi olarak görülse de, gerçek bir yönetici çalışanlarını denetlemek, onların yetkinliklerine en uygun görevleri dağıtmak ve kişisel gelişimlerini desteklemek zorundadır.”
1970’li yıllarda Cambridge Üniversitesi tarafından yapılan kapsamlı bir çalışma sonrasında ekipler içerisinde katkı sağlayabilecek dokuz ayrı davranış tipi tespit edilmiştir. Son 30 yıldır yapılan çalışmalarda başarılı olmak için kişilerin kendi davranışlarına en uygun olan tarzı benimsemeleri gerektiği ortaya çıkmıştır.
O halde, hangi takım rolleri iyi bir yönetici için uygundur?
Araştırma sonuçları incelendiğinde, mükemmel bir yönetici için tek bir Belbin Takım Rolü kombinasyonu- yani tek bir yetkinlik davranışı- olmadığı gözlemlenmiştir. Genel olarak bakıldığında, başarılı bir yöneticinin en önemli rolü Orkestra Şefi’dir. Orkestra Şefi olarak tanımladığımız yöneticiler geniş bir bakış açısına sahiptirler, astlarının yeteneklerine göre onları doğru işi delege eder, ortak hedefi kişilere etkin bir şekilde aktarırlar ve kişilerle doğru iletişim kurarlar. Ancak yöneticileri başarıya ulaştıran faktörleri incelerken sergiledikleri farklı davranış özelliklerini ve dolayısıyla sergiledikleri diğer Takım Rollerinin de dikkate almamız gerekir. Bu da, kişilerin çeşitli stillerde etkin olabileceğini gösterir. Önemli olan, doğal yeteneklerinizi en iyi şekilde kullanmanızdır. En başarısız yöneticilere bakıldığında, İtici Güç ve Uzman özelliklerinin en güçlü olduğu, Takım Oyuncusu özelliğinin ise en zayıf olduğu görülür. Bu bize, eski bilgi birikimine dayanarak etrafa emirler yağdıran ve düşünmeden hareket eden yöneticilerin çalışanlar tarafından benimsenmediğini gösterir. Aynı şekilde, tevazudan yoksun ve dar görüşlü yöneticiler de kabul görmezler. Her ne kadar yönetici takımın lideri olsa da insanlarla açık iletişim kurması ve kendisini de takımın bir üyesi olarak görebilmesi önemlidir. Bununla birlikte, bazı durumlarda, kabul görsün ya da görmesin, lafını esirgemeden söylemenin gerekliğinin de altı çizilmelidir.
Doğru ve etkin iletişim, başarılı yöneticilerin temel niteliğidir. Profil değerlendirme sonuçları analiz edildiğinde, en başarılı yöneticilerin altında çalışanları teşvik eden, cesaretlendiren, ufkunu genişleten, onları koruyan ve gözeten ama aynı zamanda zorlayıcı hedeflere doğru motive eden kişiler olmaları gerektiği tespit edilmiştir. Bu yöneticilerin ayrıca yaratıcı, yenilikçi ve inandırıcı olma konularında da ortalamanın üstünde bir puan aldıkları ortaya çıkmıştır.
Öte yandan, en başarısız yöneticiler ise, katı, çalışanlarıyla ilgilenmeyen, onlarla etkin iletişim kurmakta zorlanan ve çıkarları doğrultusunda hareket eden kişiler olarak tanımlanmışlardır. İlginçtir ki, en başarılı ve en başarısız yöneticileri birbirinden ayırt eden özellikler işbirliği sağlamak, çalışanların haklarını korumak , uyum sağlamak ve de hedeflerin uygulanabilirliği konusunda gerçekçi olmaktır. İyi yöneticilerin her zaman, hedefleri ve kendi yetenekleri hakkında gerçekçi algılara sahip olmaları gerektiği iddia edilir. Her ne kadar, Belbin Takım Rolü Profili’nde gösterilen niteliklerin her biri tek başına bir yöneticinin başarılı ya da başarısız olduğunu göstermese de, genel sonuçlar, işleri kolaylaştırıcı bir yöneticinin, ödün vermeyen, katı ve mikro–yönetim sergileyen bir yöneticiye tercih edildiğini göstermektedir. Sonuçlar aynı zamanda, yöneticinin etkin delegasyonuna göre yüksek standartların yakalanmasının kesinlikle mümkün olduğunu ve arzu edildiğini göstermektedir; ancak bu hedeflerin çalışanlar tarafından benimsenmesinin altı çizilmektedir.
Doğuştan iyi bir iletişimci olmak her ne kadar bir avantaj ise de, iletişim tek başına yeterli değildir. Yöneticiler, bazen sert ve hoşa gitmeyen kararlar almak zorunda kalabilirler, ama çalışanları koruyan ve onları önemseyen bir tavır sergilemek çalışanların desteğini ve kabulunu kazanmak için gereklidir. Birliklerini korumayan ve onların fikirlerini önemsemeyen bir generalin, zor anlarda askerlerinin desteğini kazanması mümkün değildir.
Son olarak, Sierra İK ve Yönetim Danışmanlığı olarak yaptığımız araştırmalar sonucu yöneticilere için birkaç tavsiyede bulunmamız gerekirse: Yöneticilik stilinizi iyi tanıyın, çalışanlarınıza karşı ilgili davranın ve onlara destek olun, durumunuzun gerektirdiği koşullara uyum sağlayın ve mevcut insan kaynaklarını en iyi ve etkin bir şekilde kullanın.
Mevcut takım rollerinizi ve bunları en etkin şekilde nasıl kullanacağınızı öğrenmek, mevcut departmanınızın/ekibin veya organizasyonun takım haritasını çıkarmak isterseniz her zaman bizimle www.sierradanismanlik.com adresinden irtibata geçebilirsiniz.