Belbin davranış özelliklerini değerlendirirken, 9 adet Takım Rolünü ve bunların altındaki 36 davranış kümesini temel alır. Takım Rolleri 3 ana başlıkta incelenir. Zihinsel, Sosyal ve Aksiyon odaklı roller.
İş hayatımız boyunca tüm 9 takım rolü davranışını sergilememizi gerektiren farklı ortamlarda bulunuruz.
Ancak öncelikli olarak sergilemeyi tercih ettiğimiz ve doğal olarak yatkın olduğumuz davranış özelliklerini içeren roller çalıştığımız ortamda hangi alanlarda başarılı olacağımıza ayna tutacaktır.
Zihinsel Odaklı Roller
Mucit, Analitik ve Uzman bir şirketin beyin takımında çalışmak isteyecek zihinsel odaklı rollerdir. Ancak kendi içerisinde farklı zihinsel özellikler barındırırlar.
MUCİT’LER yenilikçi ve bağımsız düşünen kişilerdir. Boş bir sayfa ile başlamayı ve sonrasında yeni fikirler geliştirmeyi severler. Zorlu problemleri etkin bir şekile çözerek, daha önceden kimsenin aklına gelmeyen çözümler üretirler.
Diğer taraftan ANALİTİK’LER son derece mantıklı kişilerdir ve analitik bir düşünce yapısına sahiptirler. Bir konuyu parçalara ayırarak ve tüm yönleriyle değerlendirmeye ve potansiyel zorlukları araştırmaya önem verirler. Yeni fikirlere temkinli yaklaşıp, riskleri analiz etmek isteyebilirler.
UZMAN’LAR belirli bir konuyu derinlemesine araştırmayı ve öğrenmeyi severler. İsimlerinin gösterdiği şekilde belirli bir konuda uzman olmak isterler ve bu alandaki bilgilerini geliştirmeye kendilerini adarlar.
MUCİT’İN bir takıma olan en büyük katkısı yeni fikirler üretmek olurken, ANALİTİK’İN görevi ise oluşturulan bu fikirlerin uygulanabilir olup olmadığını analiz etmek olacaktır. Bu yaklaşımları Mucit ile çatışma yaşamalarına da neden olabilir. UZMAN’IN görevi ise takıma eksik olduğu uzmanlık bilgi ve deneyimini aktarmak olacaktır.
Hem MUCİT hem de UZMAN tek başına çalışmayı tercih edebilir. Mucitler fikirlerini karşılarındaki kişilere aktarırken zorlanabilirler. Uzmanlar ise bir işe tek başına başlayabilir ve bir konuyu derinlemesine öğrenmeye kendilerini adarlar. Onların özel ilgi alanlarını paylaşmayan kişilerden kendilerini soyutlayabilirler. ANALİTİKLER de kendilerini takımdan ayrı tutabilirler. Objektif bir bakış açısı sergileyerek kimsenin fikrini bir diğerine karşı ön plana çıkarmamaya ve tarafsız analizler yapmaya önem verirler.
Sosyal Odaklı Roller
Girişken, Takım Oyuncusu ve Orkestra Şefi sosyal ve iletişimle ilgili rollerdir. Ancak bu roller de kendi içlerinde farklı özellikler barındırırlar.
Dışa dönük ve konuşkan olan GİRİŞKEN’LER takımın dışında çalışmaya yatkındırlar. İletişim ağı kurmaya ve yeni fırsatları fark ederek, şirketin dışından ve rakiplerden takıma faydalı olabilecek bilgileri getirirler.
TAKIM OYUNCU’LARI takım içindeki kişiler arasındaki iletişimden sorumludurlar, takım içerisindeki uyum ve işbirliğini sağlamaya odaklanırlar. Diplomatik ve anlayışlı yapıları ile iyi bir dinleyicidirler ve başkalarının duygu ve düşüncelerine önem vererek uyumlu bir çalışma ortamı yaratmaya odaklanırlar.
ORKESTRA ŞEF’LERİ kişilerin yeteneğini anlamakta becerikli kimselerdir, diğerlerini teşvik ederek ve ortak kararlara vararak, takımı hedeflerini başarması için yönlendirirler. Olgun ve sakın kişilikleri ile toplantıları yönetirler ve gereken durumlarda herkesin kendi fikrini söylemesini ve kişilere danışılarak ortak kararların alınmasını sağlarlar.
Sosyal odaklı bu üç rol de etkili olabilmek için diğerleri ile birlikte çalışmaya ihtiyaç duyarlar. Ancak strateji ve niyetleri farklıdır. GİRİŞKEN’LER yeni ilişkiler geliştirmeye hevesli ve konuşkan; TAKIM OYUNCU’LARI beraber çalıştığı kişilerle etkin iletişim kuran, anlayışlı ve tedbirli; ORKESTRA ŞEF’LERİ ise takım için en iyi sonucu almak üzere diğerlerini koordine ederek yönlendirmeye yatkındırlar.
Aksiyon Odaklı Roller
Uygulamacı, Mükemmeliyetçi ve İtici Güç yapılan işlere odaklanan aksiyon odaklı rollerdir.
UYGULAMACI’LAR organize ve verimli bir şekilde çalışmaya önem verirler, belirli bir sistem ve düzen içerisinde çalışmak isterler. İşin zamanında ve istenenlere uygun şekilde yapılmasını sağlarlar.
Uygulamacılar işin hızlı bir şekilde yapılmasını isterken, MÜKEMMELİYETÇİ’LER işin düzgün ve hatasız bir şekilde yapılmasına odaklanır. Detaylara odaklanırlar ve işin sonucunu etkileyecek hatalar yapılmamasını sağlarlar. Bunu yaparken başkalarına iş delege etmekte zorlanırlar ve detaylara bazen fazla odaklandıklarından işlerini zamanında teslim edemeyebilirler.
İTİCİ GÜÇ’LER ise zaman kısıtlamalarını öncelikli olarak ele alırlar ve rekabetçi ve sözünü sakınmayan mizaçları ile takımı harekete geçiren güç olurlar. Hedeflere ulaşılmasını ve projelerin zamanında teslim edilmesini sağlarlar.
Uygulamacılar şirkete olan sadakatleri ve işin etkin bir şekilde yapılması ile motive olurken, İtici Güçler ve Mükemmeliyetçiler endişe ve kaygı ile motive olurlar. İtici Güçler için endişe unsuru onları daha fazla çalışmaya teşvik ederek, yüksek hedefleri başarmalarını sağlar. Mükemmeliyetçiler için ise endişe düzeyinin yüksek olması en yüksek standartlara ulaşmalarını sağlar. Ancak İtici Güçler daha çok endişelerini dışarıya yansıtırken, Mükemmeliyetçilerin endişe düzeyi ise daha içe yöneliktir ve stresleri ve iş yükleri çok fazla olmadıkça kişilere yansıtmamaya çalışırlar.
Dengeli takımlar oluşturmak istiyorsanız
Kişilerin raporlarını değerlendirirken sosyal, zihinsel ve aksiyon odaklı roller arasında hangisine odaklandıklarını dikkate almanız fayda sağlayacaktır. Mesela sosyal odaklı rollerin az olması diğerleri ile iletişim konusunda problemli bir kişiye işaret ederken aksiyon odaklı rollerin eksikliği çok fazla konuşan ancak harekete geçmeyen bir profile işaret edebilir. Zihinsel odaklı rollerin az olması ise soyut ve zorlayıcı konularla çalışmakta zorlanacak bir kişiye işaret eder.
Belbin Raporları İle Takımınızın/Departmanınızın Hangi Alanlarda Güçlü Olduğunu Nasıl Belirlersiniz ?
Kişilerin bireysel Belbin Raporlarını oluşturduktan sonra Takım Rolü Dairesi oluşturup her bir bireyin en yüksek Takım Rolü ile en düşük Takım Rolünü yazarak, takımın bir bütün olarak bu 3 kategoriden hangisine odaklandığını görebilirsiniz. Bu sayede takımdaki eksikleri kimlerin tamamlayacağına ilişkin görev dağılımı yapabilir ve herkesin hangi alanlarda güçlü katkısı olduğunu belirleyerek farklı yaklaşımların takıma sağladığı faydayı görebilirsiniz.